By અલ્બેનિયા ‘AI મંત્રી’ ની નિમણૂક કરનાર વિશ્વનો પ્રથમ દેશ બન્યો છે. આ કોઈ માનવ નથી, પરંતુ પિક્સેલ અને કોડથી બનેલો વર્ચ્યુઅલ (કૃત્રિમ) મંત્રી છે. આ AI મંત્રીનું નામ ડિએલા છે, જેનો અર્થ અલ્બેનિયન ભાષામાં “સૂર્ય” થાય છે.
પ્રધાનમંત્રી એડી રામાએ તેમના સમાજવાદી પક્ષની બેઠકમાં નવા મંત્રીમંડળમાં ડિએલાને રજૂ કર્યા. તેમણે કહ્યું કે ડિએલાને દેશમાં ભ્રષ્ટાચારનો સામનો કરવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી છે. પીએમએ કહ્યું કે “ડિએલ મારા મંત્રીમંડળના પહેલા સભ્ય છે જે શારીરિક રીતે હાજર નથી, પરંતુ તેમને વર્ચ્યુઅલી કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાથી બનાવવામાં આવ્યા છે.”
વડા પ્રધાને કહ્યું કે “તેણી (ડિએલા) ખાતરી કરશે કે અલ્બેનિયામાં જાહેર ટેન્ડર 100% ભ્રષ્ટાચારમુક્ત હોય”. મે મહિનામાં યોજાયેલી ચૂંટણીમાં ચોથી વખત સત્તામાં આવેલા રામાએ કહ્યું કે ડિએલા પાસે તમામ સરકારી ટેન્ડર સંબંધિત નિર્ણયો લેવાનો અધિકાર હશે. દરેક જાહેર ભંડોળ પારદર્શિતા સાથે પ્રક્રિયા કરવામાં આવશે.
લગભગ 2.8 મિલિયન વસ્તી ધરાવતો બાલ્કન દેશ, અલ્બેનિયા, વર્ષોથી ભ્રષ્ટાચારના મુખ્ય સ્ત્રોત તરીકે જાહેર ટેન્ડરો ધરાવે છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે આ દેશ ડ્રગ્સ અને હથિયારોની હેરાફેરીમાંથી નાણાંની લોન્ડરિંગ કરતી ગેંગનું કેન્દ્ર બની ગયું છે, અને ભ્રષ્ટાચાર સત્તાના કોરિડોર સુધી પહોંચી ગયો છે.
યુરોપિયન યુનિયન (EU) માં જોડાવાના અલ્બેનિયાના પ્રયાસોમાં જાહેર વહીવટમાં ભ્રષ્ટાચાર અટકાવવો એ એક મુખ્ય શરત છે. વડા પ્રધાન રામાનું લક્ષ્ય 2030 સુધીમાં અલ્બેનિયાને EU માં જોડવાનું છે. જોકે, સરકારે એ જણાવ્યું નથી કે ડિએલાના સંચાલનમાં કોઈ માનવ દેખરેખ રહેશે કે નહીં. જો કોઈ AI નો દુરુપયોગ કરે તો શું થશે તેનો પણ કોઈ ઉલ્લેખ નહોતો.
ડિએલા સૌપ્રથમ જાન્યુઆરી 2025 માં ઇ-અલ્બેનિયા નામના સરકારી ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ પર AI-સંચાલિત વર્ચ્યુઅલ સહાયક તરીકે શરૂ કરવામાં આવી હતી. તે નાગરિકો અને વ્યવસાયોને રાજ્ય દસ્તાવેજો મેળવવામાં મદદ કરે છે. પરંપરાગત અલ્બેનિયન પોશાક પહેરેલી, ડિએલા વૉઇસ કમાન્ડ દ્વારા મદદ કરે છે અને ઇલેક્ટ્રોનિક સ્ટેમ્પ સાથે દસ્તાવેજો જારી કરે છે, જેનાથી અમલદારશાહીમાં વિલંબ ઓછો થાય છે.
