By દર વર્ષે 4 ડિસેમ્બરને દેશમાં ભારતીય નૌકાદળ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ ભારતીય નૌકાદળની તાકાતના પ્રતીક તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ ભારતીય નૌકાદળની બહાદુરી અને દેશની દરિયાઈ સરહદોની સુરક્ષામાં તેની ભૂમિકા પ્રત્યેના સમર્પણનું પ્રતીક છે. આ દિવસની ઉજવણી મે 1972માં આયોજિત વરિષ્ઠ નૌસેના અધિકારીઓની કોન્ફરન્સમાં શરૂ થઈ હતી. ઓફિસર્સ કોન્ફરન્સમાં, 1971ના ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ દરમિયાન ભારતીય નૌકાદળના પ્રયત્નો અને સિદ્ધિઓને માન્યતા આપવા માટે 4 ડિસેમ્બરને ભારતીય નૌકાદળ દિવસ તરીકે ઉજવવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું.
આ દિવસના શુભ અવસર પર ભારતીય નૌકાદળ દ્વારા વિવિધ સમારંભો અને કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. ઇવેન્ટ્સમાં પરેડ, સૈનિકો દ્વારા કલા પ્રદર્શન અને સમર્થનમાં જાહેર ભાગીદારીનો સમાવેશ થાય છે. 1971માં આ દિવસે ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ દરમિયાન ભારતીય નૌસેનાએ મોટી ભૂમિકા ભજવી હતી અને યુદ્ધમાં સફળતા હાંસલ કરી હતી. આ દિવસને યુદ્ધમાં મળેલી સફળતાને કારણે ભારતીય નૌકાદળની બહાદુરી અને સેવાઓને યાદ કરવા માટે પસંદ કરવામાં આવ્યો હતો. ભારતીય નૌકાદળે 4 ડિસેમ્બર 1971ની રાત્રે ઓપરેશન ટ્રાઇડેન્ટ શરૂ કર્યું હતું.
આ ઓપરેશન ઓપરેશન ચંગીઝ ખાનનો જવાબ હતો, જે પાકિસ્તાનના કરાચી બંદરથી ચલાવવામાં આવ્યું હતું. ભારતીય નૌસેનાએ પાકિસ્તાનના કરાચી નેવલ બેઝ પર હુમલો કર્યો અને કોઈપણ નુકસાન વિના જીત મેળવી. ભારતીય નૌકાદળે કરાચી બંદરને બોમ્બમારો કરીને નષ્ટ કરી દીધું હતું. આ યુદ્ધને ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ યુદ્ધમાં બાંગ્લાદેશ પાકિસ્તાનથી અલગ થઈ ગયું અને સ્વતંત્ર રાષ્ટ્રનો દરજ્જો મેળવ્યો. ભારતીય નૌકાદળ 1612માં અસ્તિત્વમાં આવ્યું, જ્યારે ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીએ રોયલ ઈન્ડિયન નેવી નામની નૌકાદળની રચના કરી. 1950 માં સ્વતંત્રતા પછી, તે ભારતીય નૌકાદળ તરીકે પુનઃસંગઠિત કરવામાં આવ્યું હતું.
