પશુપતિનાથ વ્રતનું માહાત્મય અને વિધિ વિધાન

મારો નિત્યક્રમ છે કે સાંજે મંદિરે જરૂર જવુ દિવસભરની મથામણ પછી થોડો સમય એકાદ નજીકના મદિરે સંધ્યા આરતીમાં એકાગ્રતાથી પસાર કરવો. બસ એજ નિજાનંદ હૃદય મનને અનોખી શાંતિ આપે છે. કેટલાક સોમવારથી શિવ મંદિરે સાંજે મહિલાઓ શિવલિંગની પૂજા કરવા માટે આવે અને વિવિધ પ્રસાદ ધરાવે જે મંદિરમાં બે ભાગ મૂકે અને એક ભાગ થાળીમાં પાછો લઇ જાય ત્યારે થોડી તાલાવેલી જાગી કે આ મહિલાઓ આ ક્યું વ્રત કરે છે ત્યારે જાણવા મળ્યું કે આ પશુપતિનાથ વ્રત કરે છે તે જાણ્યા પછી થોડી જાણકારી અહી આજના લેખાંકનમાં રજુ કરું છું.

પશુપતિનાથ વ્રત કરવાથી ઘણા પ્રકારના લાભ હોય છે આ વ્રતની તમે પૂર્ણ શ્રદ્ધા અને ઈચ્છાથી કરશો તો તમારી મનોકામના પૂર્ણ જરૂર થશે. આ વ્રતને કરવાથી તમારી દરેક મનોકમના પૂરી થાય છે. આ વ્રત કરવાથી તમારા રોકાયેલા કામ સરળતાથી થઈ જશે. એકવાર ભગવાન પશુપતિનાથના ચરણોમાં જશો તો દેવોના દેવ મહાદેવ તમારી સાચી શ્રદ્ધાથી કરેલ આ વ્રતનું ફળ જરૂર મળશે આવુ શિવપુરાણની કથામાં વર્ણિત છે. પશુપતિનાથ વ્રત ક્યારે કરવું જોઈએ. પશુપતિનાથ વ્રતની શરૂઆત તમે કોઈપણ સોમવારથી કરી શકો છો. તેના માટે કોઈ તિથિ જોવાની જરૂર નથી તમે તેને શુક્લ પક્ષ કે કૃષ્ણ પક્ષ, હોળાષ્ટક હોય કે તારા અસ્ત હોય કયારે પણ કરી શકો છો.
પશુપતિનાથ વ્રત ક્યારે નહી કરવું જોઈએ ભગવાન પશુપતિનાથે પોતે આ સંસારના બધા પશુ- માણસ દેવો વગેરેના નાથ છે તેથી તે આવુ ક્યારે નહી ઈચ્છે કે કોઈ પણ ભક્તને કષ્ટ હોય તેથી રોગી, વૃદ્ધ જે રોગી, ગર્ભવતી મહિલાને નહી કરવો જોઈએ. પશુપતિનાથ વ્રત કોણે પાળવું જોઈએ? પશુપતિનાથ વ્રત કોઈપણ પુરુષ અને સ્ત્રી દ્વારા કરી શકાય છે, પરંતુ તેના માસિક ચક્ર દરમિયાન, સ્ત્રી પરિવારના સભ્ય કે સંબંધી દ્વારા પૂજા કરાવી શકે છે અને જો આ પૂજા શક્ય ન હોય તો માત્ર ઉપવાસ જ કરી શકાય છે.

ભગવાન ભોલેશંકરને સમર્પિત પશુપતિ ઉપવાસ છે. જ્યારે તમે ઘણી સમસ્યાઓ થી ઘેરાયેલા હોવ અને તમે તે સમસ્યાઓનો કોઈ ઉકેલ શોધી શકતા નથી અને જો તમે તમારી સમસ્યાઓ કોઈને પણ જણાવી શકતા નથી, તો આ વ્રત ચોક્કસપણે તમારી મનોકામના પૂર્ણ કરશે, તેથી ભગવાન શંકરમાં સંપૂર્ણ શ્રદ્ધા રાખીને પશુપતિ વ્રત કરો. પશુપતિ વ્રતના નિયમો અને પદ્ધતિઓ- પશુપતિ વ્રત ક્યારે પાળવું? પશુપતિ વ્રત કોઈપણ મહિનાના સોમવારથી શરૂ કરી શકાય છે (પછી તે કૃષ્ણ પક્ષ હોય કે શુક્લ પક્ષ હોય). શાસ્ત્રો અનુસાર આ વ્રત કરવા માટે કોઈ ખાસ મહિનો હોવો ફરજિયાત નથી. સોમવાર જ હોવો જોઈએ. પશુપતિ વ્રતમાં કેટલા સોમવારે જે સોમવારથી તમે પશુપતિ વ્રતની શરૂઆત કરી રહ્યા છો. તે સોમવારે સ્નાન કરી સ્વચ્છ વસ્ત્રો ધારણ કરો અને પાંચ સોમવારે ઉપવાસ કરવાની પ્રતિજ્ઞા લો. પછી તમે તમારી નજીકના શિવાલયમાં જાઓ.

તમારી પૂજા થાળીમાં (ધૂપ, દીવો, ચંદન, લાલ ચંદન, બિલ્લી પત્ર, ફૂલ, ફળ, પાણી) લો અને ભગવાન શિવ નો અભિષેક કરો. ઘરે આવ્યા પછી આ થાળી આ રીતે રાખો. જ્યારે તમે સાંજે (પ્રદોષ કાલ) શુદ્ધ થઈને મંદિરમાં જાઓ ત્યારે આ થાળીમાં ઘી સાથે મીઠો પ્રસાદ અને છ દીવા લો. મીઠા ભોગ પ્રસાદને ત્રણ સરખા ભાગમાં વહેંચો. બે ભાગ ભગવાન શિવને અર્પિત કરો અને બાકીનો એક ભાગ તમારી થાળી માં રાખો. એ જ રીતે તમે જે છ દીવા લાવ્યા છો તેમાંથી પાંચ દીવા ભગવાન શિવની સામે પ્રગટાવો. તમારી થાળીમાં વધેલો એક દીવો પાછો લાવો અને ઘરમાં પ્રવેશતા પહેલા ઘરના મુખ્ય દરવાજાની જમણી બાજુએ તેને રાખો અને તેને પ્રગટાવો. ઘરમાં પ્રવેશ્યા બાદ ભોગ પ્રસાદનો એક ભાગ લો ,આ પ્રસાદ અન્ય કોઈ વ્યક્તિને ન આપવો, આ વ્રતમાં તમે પ્રસાદની સાથે ભોજન પણ લઈ શકો છો. જો શક્ય હોય તો મીઠો ખોરાક ફળાહાર કરો. પશુપતિ વ્રતના નિયમો શાસ્ત્રો મુજબ દરેક વ્રતના પોતાના નિયમો હોય છે. તેવી જ રીતે આ વ્રતના પણ કેટલાક નિયમો છે. જે નીચે મુજબ છે આ વ્રત માત્ર સોમવારે જ રાખવામાં આવે છે. આ વ્રતમાં સવાર-સાંજ (પ્રદોષ કાલ) મંદિરમાં જવું ફરજિયાત છે. કેટલાક કારણો સર તમે ઉપવાસ કરી શકતા નથી.

તે સોમવારે વ્રત ન કરવું જોઈએ. મંદિર (પેગોડા) જેમાં તમે પ્રથમ પાંચેય સોમવારે એક જ મંદિરે ગયા હતા સોમવારે જાઓ. સાંજે પૂજા કરો (પ્રદોષ કાલ) તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ જે વ્યક્તિ વ્રત રાખે છે તેણે દિવસ દરમિયાન સૂવું ન જોઈએ. ભગવાન શંકરનું ધ્યાન કરતા રહો. આ વ્રતમાં દિવસ દરમિયાન ફળો પણ ખાવા જોઈએ. તમે સોમવાર છોડીને ઉપવાસ શરૂ કરી શકો છો જો તમારે ફરીથી ઉપવાસ કરવો હોય તો ઉપવાસ દરમિયાન તમારી શક્તિ ભક્તિ અનુસાર દાન પણ કરો. પશુપતિ વ્રત ઉદ્યાન પદ્ધતિ આપેલ પદ્ધતિથી ચાર સોમવાર સુધી પશુપતિની ઉપવાસ કરો. જ્યારે પાંચમો સોમવાર હોય, જ્યારે તમે સાંજના સમયે (પ્રદોષ કાલ) મંદિરમાં જાઓ, ત્યારે તમારી પૂજાની થાળીમાં ભોગ પ્રસાદ, દિવા કે એક નાળિયેર કે જેના પર નાડાસડી ૫ થી ૭ વખત વીંટાળવામાં આવે છે. તેને ભગવાન શિવને અર્પણ કરો. જો શક્ય હોય તો, ભોલેનાથને એકસો આઠ બિલ્લી પત્ર અથવા એકસો આઠ ફૂલોથી શણગારો. તમારી શક્તિ પ્રમાણે દાન કરો. આ વર્ષે તો બે શ્રાવણ માસ છે એટલે સદાશિવ ભોળાનાથની પૂજા-અર્ચના, આરાધના, અભિષેક સાઈઠ દિવસ ચાલશે અધિકમ અધિકસ્ય ફળમ. આપ સૌ પર ભગવાન ભોળાનાથની કૃપા વરસતી રહે તેવી પ્રાર્થના સાથે અસ્તુ.
– યશપાલસિંહ ટી.વાઘેલા શ્રી ઓગડ વિદ્યામંદિર, થરા