કાશ્મીર મુદ્દે ભારતને સાઉદીનો ફૂલ સપોર્ટ, ક્રાઉન પ્રિન્સે PAK PM શાહબાઝની આશાઓ પર પાણી ફેરવ્યું

પાકિસ્તાનના નવા ચૂંટાયેલા વડાપ્રધાન શાહબાઝ શરીફ આ દિવસોમાં તેમના પ્રથમ વિદેશ પ્રવાસ પર સાઉદી અરેબિયામાં છે. જો કે સાઉદી અરેબિયાએ કાશ્મીર મુદ્દે પાકિસ્તાનને આંચકો આપ્યો છે. વાતચીતમાં સાઉદીએ સ્પષ્ટ કહ્યું કે કાશ્મીર ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેનો દ્વિપક્ષીય મુદ્દો છે. આ સાથે સાઉદીએ પીએમ શાહબાઝને ભારત સાથે વાત કરીને ઉકેલ શોધવાની સલાહ આપી હતી.

એક સંયુક્ત નિવેદનમાં, સાઉદી અરેબિયાના ક્રાઉન પ્રિન્સે કાશ્મીર અને અન્ય પેન્ડિંગ મુદ્દાઓને ઉકેલવા માટે નવી દિલ્હી અને ઇસ્લામાબાદ વચ્ચે વાતચીતના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો.

કાશ્મીર સહિતના પ્રાદેશિક મુદ્દાઓ પર ચર્ચા

પાકિસ્તાનના વડા પ્રધાન શહેબાઝ શરીફ અને સાઉદી કિંગ પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાન વચ્ચે મક્કાના અલ-સફા પેલેસમાં સત્તાવાર બેઠકના એક દિવસ પછી જારી કરાયેલા સંયુક્ત નિવેદનમાં આ વાત કહેવામાં આવી હતી. નિવેદન અનુસાર, તેમની ચર્ચા સાઉદી અરેબિયા અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ભાઈચારાના સંબંધોને મજબૂત કરવા અને વિવિધ ક્ષેત્રોમાં સહયોગ વધારવાના માર્ગો શોધવા પર કેન્દ્રિત હતી. નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તેઓએ કાશ્મીર સહિતના પ્રાદેશિક મુદ્દાઓ પર પણ ચર્ચા કરી હતી.

ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વાતચીત

તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘બંને પક્ષોએ આ ક્ષેત્રમાં શાંતિ અને સ્થિરતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે બંને દેશો વચ્ચેના બાકી રહેલા મુદ્દાઓ, ખાસ કરીને જમ્મુ અને કાશ્મીર વિવાદના ઉકેલ માટે પાકિસ્તાન અને ભારત વચ્ચે વાતચીતના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો.’ દિલ્હીએ હંમેશા એવું જાળવ્યું છે કે કાશ્મીર એક રાષ્ટ્ર છે. ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેનો દ્વિપક્ષીય મુદ્દો છે અને તેમાં કોઈ તૃતીય પક્ષ દ્વારા મધ્યસ્થી કે દખલગીરીનો પ્રશ્ન નથી.

નવી દિલ્હી અને રિયાધ વચ્ચેના સંબંધો

જ્યારે ભારત અને પાકિસ્તાન બંને સાઉદી અરેબિયા સહિતના આરબ દેશો સાથે લાંબા સમયથી મૈત્રીપૂર્ણ સંબંધો ધરાવે છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં નવી દિલ્હી અને રિયાધ વચ્ચેના સંબંધોમાં નોંધપાત્ર સુધારો થયો છે. સાઉદી અરેબિયાએ જમ્મુ-કાશ્મીર પર સંતુલિત વલણ જાળવી રાખ્યું છે. જ્યારે કિંગડમે ઓગસ્ટ 2019 માં ભારત દ્વારા કલમ 370 નાબૂદ કરવા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી, ત્યારે તેણે આ ક્રિયાઓની સ્પષ્ટ નિંદા કરી ન હતી, તેના બદલે તેને નવી દિલ્હીની આંતરિક બાબત ગણાવી હતી.

ભારતને મનાવવા વિનંતી

2019 માં, પાકિસ્તાને યુ.એસ.ને વિનંતી કરી કે તે ભારતને કાશ્મીર મુદ્દાના શાંતિપૂર્ણ ઉકેલ પર વાતચીત શરૂ કરવા માટે સમજાવે. આ ત્યારે થયું જ્યારે તત્કાલીન અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે કાશ્મીર મુદ્દે બંને દેશો વચ્ચે મધ્યસ્થી કરવાની ઓફર કરી હતી. જો કે, વિદેશ પ્રધાન એસ જયશંકરે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે આ મુદ્દા પર કોઈપણ ચર્ચા, જો જરૂરી હોય તો, ફક્ત પાકિસ્તાન સાથે અને માત્ર દ્વિપક્ષીય રીતે જ થશે. ભારતે પાકિસ્તાનને વારંવાર કહ્યું છે કે જમ્મુ અને કાશ્મીર ભારતનું અભિન્ન અંગ હતું, છે અને રહેશે. દિલ્હીએ કહ્યું છે કે તે આતંકવાદ, દુશ્મનાવટ અને હિંસાથી મુક્ત વાતાવરણમાં પાકિસ્તાન સાથે સામાન્ય પડોશી સંબંધો ઈચ્છે છે.