નેપાળને હિંદુ રાષ્ટ્ર જાહેર કરવા માટે એકવાર ફરી રસ્તા પર ઉતર્યા લોકો

શું નેપાળમાં ઈતિહાસનું પુનરાવર્તન થઈ રહ્યું છે? લગભગ 16 વર્ષ પહેલાં, લોકો આ હિમાલયન રાષ્ટ્રમાં રાજાશાહીનો અંત લાવવા અને પ્રજાસત્તાકની સ્થાપના માટે રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા હતા. હવે ફરી એકવાર ભારતના આ પાડોશી દેશમાં પણ આવી જ સ્થિતિ છે. નેપાળના લોકો રસ્તા પર છે અને નેપાળની રાજાશાહી ફરી તેમના આંદોલનના કેન્દ્રમાં છે પરંતુ આ વખતે કારણ અલગ છે. 16 વર્ષ પહેલા નેપાળી લોકો રાજાશાહીને હટાવવાની માંગ સાથે રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા હતા અને હવે તેઓ તેની પુનઃસ્થાપના માટે આંદોલન કરી રહ્યા છે. તો શું નેપાળ ફરી એકવાર હિન્દુ રાષ્ટ્ર બનશે અને રાજા જ્ઞાનેન્દ્ર ત્યાંની ગાદી સંભાળશે? આખરે 16 વર્ષમાં લોકો પ્રજાસત્તાકથી કેમ મોં ફેરવી ગયા?

રાજાશાહીની માંગ સાથે લોકો રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા

નેપાળમાં રાજાશાહીને પાછી લાવવા માટે છેલ્લા વર્ષોથી છૂટાછવાયા આંદોલનો ચાલી રહ્યા હતા, પરંતુ ગયા મહિને જ્યારે હજારો લોકો રાજા જ્ઞાનેન્દ્રને ગાદી પર બેસાડવાની માંગ સાથે નેપાળની શેરીઓમાં ઉતર્યા ત્યારે વિશ્વને આંચકો લાગ્યો હતો. લોકોએ રાજા જ્ઞાનેન્દ્રને સિંહાસન પર પાછા ફરવાની અને હિંદુ ધર્મને રાજ્ય ધર્મનો દરજ્જો આપવાની માંગ કરી.

લોકોએ ‘રાજા પાછા આવો’ના નારા લગાવ્યા

રાજાશાહી તરફી વિરોધીઓ કાઠમંડુની શેરીઓમાં ઉતરી આવ્યા અને ‘રાજા પાછા આવો, દેશ બચાવો’ના સૂત્રોચ્ચાર કર્યા. ‘અમારા પ્રિય રાજા લાંબુ જીવો’, ‘અમને રાજાશાહી જોઈએ છે’ જેવા નારા લગાવવામાં આવ્યા હતા. લોકોએ નેપાળના રાજકીય પક્ષો પર ભ્રષ્ટાચાર અને નિષ્ફળ શાસનનો આરોપ લગાવ્યો. આંદોલનકારીઓએ કહ્યું કે તેઓ રાજકીય પક્ષોથી નિરાશ છે અને તેથી તેઓ રાજાની વાપસી ઈચ્છે છે.

જ્યારે નેપાળનો રાજા વિલન બન્યો હતો

નેપાળમાં 2005 સુધી જ્ઞાનેન્દ્ર રાજા અને બંધારણીય વડા હતા. સંસદ અને વડા પ્રધાન તેમના હેઠળ કામ કરતા હતા.સશસ્ત્ર સામ્યવાદી સંગઠનો તેમને હટાવવા માટે સતત હિંસક ચળવળો ચલાવતા હતા. દેશમાં હિંસા વધી હોવાથી, રાજા જ્ઞાનેન્દ્રએ 2005માં કારોબારી અને રાજકીય સત્તાઓ કબજે કરી અને સરકાર અને સંસદનું વિસર્જન કર્યું. આ સાથે કટોકટી જાહેર કરવામાં આવી હતી અને વિપક્ષી રાજકારણીઓ અને પત્રકારોને જેલમાં ધકેલી દેવામાં આવ્યા હતા.

વિરોધ પક્ષોએ તેમને 2006માં ગાદી પરથી હટાવી દીધા હતા

રાજા જ્ઞાનેન્દ્રએ જનતાને વચન આપ્યું હતું કે તેઓ 3 વર્ષમાં દેશમાં શાંતિ અને અસરકારક લોકશાહી પુનઃસ્થાપિત કરશે. જો કે, નેપાળમાં, 7 પક્ષો દ્વારા રચાયેલા ગઠબંધન અને તે સમયે પ્રતિબંધિત સીપીએન માઓવાદી પક્ષ દ્વારા સતત વિરોધને કારણે 2006માં રાજા જ્ઞાનેન્દ્રને ગાદી પરથી હટાવવામાં આવ્યા હતા.

નેપાળમાંથી 2008માં રાજાશાહી નાબૂદ કરવામાં આવી હતી

આ પછી, નેપાળની સંસદે વીટો પાવર સહિત રાજાની તમામ મુખ્ય સત્તાઓને ખતમ કરી દીધી. રાજા આ વીટો પાવરનો ઉપયોગ સંસદના કોઈપણ કાર્યને મંજૂરી આપવાનો ઇનકાર કરવા માટે કરી શકે છે. વર્ષ 2007માં રાજાની તમામ શાહી મિલકતોનું રાષ્ટ્રીયકરણ કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ 2008માં નેપાળમાં રાજાશાહી નાબૂદ કરવામાં આવી અને તેને પ્રજાસત્તાક જાહેર કરવામાં આવ્યું.

જ્ઞાનેન્દ્ર ગુમનામીના અંધકારમાં ખોવાઈ ગયો

તેમની સત્તાઓ છીનવી લેવામાં આવી અને રાજાશાહીનો અંત આવ્યો, રાજા જ્ઞાનેન્દ્ર અસ્પષ્ટતાના અંધકારમાં ખોવાઈ ગયા. તેઓ રાજકારણથી સંપૂર્ણપણે દૂર રહ્યા અને છેલ્લા 16 વર્ષથી સામાન્ય માણસની જેમ જીવી રહ્યા છે. નેપાળમાં રાજાશાહી તરફી ચળવળ શરૂ થઈ ત્યારથી રાજા જ્ઞાનેન્દ્ર શાંત છે અને અત્યાર સુધી આ અંગે તેમની તરફથી કોઈ ટિપ્પણી કરવામાં આવી નથી.

16 વર્ષમાં પ્રજાસત્તાક પ્રત્યે મોહભંગ કેમ થયો?

2008માં રાજાશાહીના અંત પછી નેપાળમાં 13 સરકારો છે. તેમાંથી મોટાભાગની સરકારોથી લોકો નાખુશ રહ્યા છે. તેઓ તેમના દેશમાં સ્થિર અને મજબૂત સરકાર ઈચ્છે છે, જેના માટે દેશ પ્રથમ આવે છે. તે નેપાળને ભારત અને ચીન વચ્ચે સેન્ડવિચ થયેલો જોવા નથી માંગતો. પરંતુ નેપાળમાં ગઠબંધન સરકારો લોકોની આ આકાંક્ષાઓને પૂર્ણ કરવામાં નિષ્ફળ રહી છે, જેના કારણે લોકોમાં તેમના વિરુદ્ધ ગુસ્સો વધી રહ્યો છે.

રાજકીય પક્ષોને રાજાશાહીની માંગ પસંદ નથી

જો કે નેપાળના રાજકીય પક્ષોને રાજાશાહી તરફી આ ચળવળ પસંદ આવી રહી નથી. તેમણે દેશમાં રાજાશાહી પુનઃસ્થાપિત કરવાની માંગને નકારી કાઢી છે અને કહ્યું છે કે નેપાળમાં ક્યારેય રાજાશાહી પુનઃસ્થાપિત થશે નહીં.