બધા જાણે છે કે ભારત ગગનયાન મિશન હેઠળ સ્વદેશી અવકાશયાન દ્વારા અવકાશમાં અવકાશયાત્રીઓને મોકલવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. જોકે, બહુ ઓછા લોકો જાણતા હશે કે આ પહેલા 20 માખીઓ અવકાશમાં મોકલવામાં આવશે. તમારા મનમાં એક પ્રશ્ન થશે કે આવું કેમ છે? વાસ્તવમાં, આ 20 ફળમાખીઓ એવી રીતે પસંદ કરવામાં આવી છે કે તેમના જનીનો માણસો સાથે 77 ટકા મેળ ખાય છે.
UAS-ધારવાડ અને IIST તિરુવનંતપુરમ દ્વારા કરવામાં આવેલા આ પ્રયોગનો ઉદ્દેશ્ય માઇક્રોગ્રેવિટીમાં કિડની સ્ટોન બનવાની પ્રક્રિયાને સમજવાનો છે. આ એટલા માટે કરવામાં આવી રહ્યું છે જેથી અવકાશયાત્રીઓના સ્વાસ્થ્ય પર પડતી અસરનો સામનો કરવા માટે અગાઉથી અસરકારક ઉકેલ વિકસાવી શકાય.
ગગનયાન મિશન એ અવકાશ સંશોધન કાર્યક્રમોમાં ભારતનું મોટું પગલું છે. તેનું નેતૃત્વ ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ઇસરો) કરી રહ્યું છે. ગગનયાન ભારતને માનવ અવકાશ ઉડાન ક્ષમતા ધરાવતા દેશોના પસંદગીના જૂથમાં સ્થાન આપશે. આ મિશન ભારતની ટેકનોલોજીકલ પ્રગતિ દર્શાવે છે. તે ભવિષ્યના નવીનતા અને પ્રયોગોના દ્વાર પણ ખોલે છે. આ અવકાશના રહસ્યો ઉજાગર કરશે. આ દિશામાં આગળ વધીને, UAS-ધારવાડ દ્વારા વિકસિત 20 માખીઓને અવકાશમાં મોકલવા માટેના મિશન ગગનયાન 2025 માટે પસંદ કરવામાં આવી છે.
આ નાના જીવોમાં મનુષ્યો સાથે લગભગ 77% જનીન સમાનતા છે, જે તેમના વૈજ્ઞાનિક ઉપયોગ માટે સારી સ્થિતિ છે. વાસ્તવમાં, ઇસરો મિશનના વિવિધ પાસાઓ પર કામ કરી રહ્યું છે. ગગનયાનમાં આ માખીઓની ભાગીદારી અવકાશયાત્રીઓના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. લાંબા ગાળાની અવકાશ ઉડાન દરમિયાન માનવીઓને ઘણી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે. આમાં હાડકાને નુકસાન, પેશાબની સમસ્યાઓ અને ડિહાઇડ્રેશનનો સમાવેશ થાય છે. આના કારણે કિડનીમાં પથરી બનવાનું જોખમ વધારે રહે છે.
આ ફળમાખીઓની મદદથી, વૈજ્ઞાનિકો સમજી શકશે કે અવકાશમાં કિડનીના પત્થરો કેવી રીતે બને છે. આની તપાસ કરીને, વૈજ્ઞાનિકો જીવન બચાવવાના પગલાં વિકસાવી શકે છે. આ પ્રયોગ માટે ભારતની 75 કૃષિ વિજ્ઞાન યુનિવર્સિટીઓ વચ્ચે સખત સ્પર્ધા હતી. ત્યારબાદ પસંદગી થઈ. આ શોધ પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષાની બહારના અન્ય અવકાશ મિશનને પણ ફાયદો કરાવશે.
ગગનયાન પ્રોજેક્ટ ત્રણ દિવસના મિશન માટે ત્રણ સભ્યોના ક્રૂને 400 કિમીની ભ્રમણકક્ષામાં મોકલીને માનવ અવકાશ ઉડાન ક્ષમતાનું પ્રદર્શન કરશે. તેમને ભારતીય સમુદ્રના પાણીમાં ઉતારવામાં આવશે અને સુરક્ષિત રીતે પૃથ્વી પર પાછા લાવવામાં આવશે. તેની લોન્ચ તારીખ હજુ નક્કી નથી, પરંતુ જો બધું બરાબર રહ્યું તો તે બે વર્ષમાં શક્ય બની શકે છે.
