દક્ષિણ ભારતમાં જળાશયનું સ્તર ઘટ્યું, જળસંકટ વધુ ઘેરું

પાણી એ જીવન છે. પાણી વિના બધું ઉજ્જડ છે… આ બધી કહેવતો એવી રીતે નથી બનાવવામાં આવી પણ તે વાસ્તવિકતા કહે છે. ઉનાળો શરૂ થતાં જ દેશના અનેક રાજ્યોમાં પાણીની તંગી શરૂ થઈ જાય છે. લોકો પાણીના એક-એક ટીપા માટે તરસી રહ્યા છે. કાળઝાળ ગરમી વચ્ચે લોકોને તરસ છીપાવવા પાણી માટે પણ વલખા મારવા પડે છે. લોકો પાણીની શોધમાં દૂર દૂર સુધી ભટકી રહ્યા છે. માત્ર રાજસ્થાન જ નહીં પરંતુ દક્ષિણ ભારત પણ પાણીની ગંભીર સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યું છે.

આકરી ગરમી વચ્ચે દક્ષિણ ભારત પાણીની ગંભીર કટોકટીનો સામનો કરી રહ્યું છે. જળાશયોનું સ્તર સતત ઘટી રહ્યું છે. જળાશયોમાં પાણીનું સ્તર ઘટી રહ્યું છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે જળાશયનું સત્ર ઘટીને માત્ર 17% થયું છે જે હવે સુકાઈ જવાના આરે છે. આગામી દિવસોમાં લોકોને ભારે અછતનો સામનો કરવો પડી શકે છે.

દક્ષિણના રાજ્યોમાં પાણીની તંગી

સેન્ટ્રલ વોટર કમિશન (CWC) અનુસાર, દક્ષિણ ક્ષેત્રમાં આયોગની દેખરેખ હેઠળ 42 જળાશયો છે. આ જળાશયોની કુલ સંગ્રહ ક્ષમતા 53.334 BCM (બિલિયન ક્યુબિક મીટર) છે. દક્ષિણના રાજ્યોમાં આંધ્રપ્રદેશ, તેલંગાણા, કર્ણાટક, કેરળ અને તમિલનાડુનો સમાવેશ થાય છે. CWCએ બુલેટિન જારી કરીને આ જાણકારી આપી છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ જળાશયોમાં વર્તમાન કુલ સંગ્રહ 8.865 BCM છે, જે તેમની કુલ ક્ષમતાના માત્ર 17 ટકા છે. દક્ષિણના રાજ્યોમાં જળાશયોમાં સંગ્રહનું નીચું સ્તર આ રાજ્યો માટે મોટું સંકટ છે. આ સમસ્યા વધતી જતી પાણીની અછતની નિશાની છે અને સિંચાઈ, પીવાના પાણી અને હાઈડ્રોપાવર માટે એક પડકાર છે. મતલબ કે આવનારા દિવસોમાં આ રાજ્યોમાં ઘણી મુશ્કેલી પડી શકે છે.

તેનાથી વિપરિત, દેશના પૂર્વીય વિસ્તારો છે જેમાં આસામ, ઓડિશા અને પશ્ચિમ બંગાળ જેવા રાજ્યોનો સમાવેશ થાય છે અને આ રાજ્યોમાં ગયા વર્ષ અને દસ વર્ષની સરેરાશની સરખામણીમાં જળ સંગ્રહ સ્તરમાં નોંધપાત્ર સકારાત્મક સુધારો નોંધવામાં આવ્યો છે. સારા વરસાદને કારણે અહીં પૂરતું પાણી છે. જળાશયો ભરેલા છે જેથી લોકોને પાણીની કોઈ સમસ્યાનો સામનો કરવો ન પડે. સેન્ટ્રલ વોટર કમિશને જણાવ્યું હતું કે પૂર્વીય ક્ષેત્રમાં હાલમાં 20.430 BCMની કુલ સંગ્રહ ક્ષમતા ધરાવતા 23 મોનિટરિંગ જળાશયોમાં 7.889 BCM પાણી છે. જે તેમની કુલ ક્ષમતાના 39 ટકા છે.

ઉત્તર અને મધ્ય પ્રદેશોમાં જળ સંગ્રહ સ્તરમાં ઘટાડો

બીજી તરફ, પશ્ચિમ વિસ્તારમાં ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રનો સમાવેશ થાય છે જ્યાં જળ સંગ્રહ સ્તર 11.771 BCM છે. વર્તમાન જળ સ્તર 49 મોનિટરિંગ જળાશયોની કુલ ક્ષમતાના 31.7 ટકા છે. ગયા વર્ષનું સંગ્રહ સ્તર પણ છેલ્લા દસ વર્ષની સરેરાશ (32.1 ટકા) કરતાં ઓછું છે. આ સિવાય દેશના ઉત્તર અને મધ્ય વિસ્તારોમાં પણ જળ સંગ્રહ સ્તરમાં ઘટાડો નોંધવામાં આવ્યો છે.