ચૂંટણી દરમિયાન આટલા પૈસા સાથે કરી યાત્રા, તો થઈ શકે છે કાર્યવાહી

લોકસભા ચૂંટણીની જાહેરાત સાથે 16 માર્ચથી આચારસંહિતા લાગુ થઈ ગઈ છે. હવે પોલીસ, આવકવેરા વિભાગ, રેલ્વેથી લઈને એરપોર્ટ સુધીની તમામ એજન્સીઓ ખાસ કરીને એ જોવા માટે સતર્ક રહેશે કે મોટી રોકડ કે દારૂ જેવી વસ્તુઓ તેમની આસપાસ કે તેમના નાક નીચેથી બહાર આવી રહી છે કે જે મતદારોના વિચારને પ્રભાવિત કરી શકે છે. જો આવી કોઈ વસ્તુ મળી આવે તો ચૂંટણી પંચ તે રકમનો કબજો લઈ લે છે અને બાદમાં તેને સરકારી તિજોરીમાં જમા કરાવવામાં આવે છે. જો કે, સામાન્ય નાગરિકો માટે કેટલાક અલગ નિયમો છે.

થોડા દિવસો પહેલા તમિલનાડુમાંથી એક વીડિયો વાયરલ થયો હતો, જેમાં પોલીસે એક પ્રવાસી કપલ પાસેથી લગભગ 70 હજાર રૂપિયા વસૂલ કર્યા હતા. મામલો શંકાસ્પદ જણાતા નાણા પરત આપવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ આ દરમિયાન મુદ્દો ઉભો થયો કે રાજકીય પક્ષો પર પ્રતિબંધ છે, પરંતુ ચૂંટણી વખતે સામાન્ય લોકો શું કરે છે. પૈસા અથવા કિંમતી ઘરેણાં સાથે વ્યવહાર કરતી વખતે તેઓએ કેટલી સાવધ રહેવાની જરૂર છે?

ચૂંટણી પહેલા, EC તમામ એન્ફોર્સમેન્ટ એજન્સીઓને એલર્ટ રહેવાની સલાહ આપે છે. આ ઉપરાંત દરેક જિલ્લા માટે આવી ટીમો બનાવવામાં આવે છે, જે ખર્ચ પર નજર રાખે છે. આ સિવાય સ્ટેટિક સર્વેલન્સ ટીમ અને ફ્લાઈંગ સ્કવોડ પણ છે. જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ ફ્લાઈંગ સ્ક્વોડના અધિકારી છે. દરેક ટીમ પાસે એક વાહન છે, જે 24 કલાક ફરજ પર હોય છે. અધિકારીઓને તમામ સાધનો અને જરૂરી સત્તાઓ મળે છે જે ગેરકાયદેસર નાણાં અથવા દારૂ અથવા ડ્રગ્સ જપ્ત કરવા માટે જરૂરી છે.

મોનીટરીંગ કેવી રીતે કામ કરે છે?

ધારો કે કોઈ અધિકારીને માહિતી મળે છે કે કોઈ ચોક્કસ રસ્તા પરથી ગેરકાયદેસર વસ્તુઓ પસાર થઈ રહી છે, જેનો ચૂંટણીમાં ઉપયોગ થવાનો છે. ટિપ-ઓફ થતાંની સાથે જ નજીકની સર્વેલન્સ ટુકડી તરત જ ત્યાં પહોંચી જશે. તે વાહનોના ચેકિંગની વીડિયોગ્રાફી પણ રાખશે, જેથી પછીથી પુરાવા આપી શકાય. જોકે, ટીપ-ઓફ ન મળે તો પણ રસ્તાઓ પર ચેકપોસ્ટ બનાવવામાં આવે છે. આ ચૂંટણીની તારીખ જાહેર થયા પછી તરત જ કરવામાં આવે છે, પરંતુ મતદાનના 72 કલાક પહેલા દેખરેખ નોંધપાત્ર રીતે વધી જાય છે.

સામાન્ય લોકો કેટલી રોકડ લઈ શકે છે?

આચારસંહિતા સામાન્ય લોકોને પણ અસર કરે છે. ક્યારેક એવું પણ બને છે કે કોઈ રાજકીય પક્ષ તેમના દ્વારા ગેરકાયદેસર કામો કરે છે. આને ટ્રેક કરવા માટે ચૂંટણી પંચ નાગરિકો માટે નિયમો પણ બનાવે છે. તમારા અને મારા જેવા લોકો એક સમયે 50 હજાર રૂપિયાથી વધુ રોકડ સાથે લઈ જઈ શકતા નથી. આના કરતાં વધુ રોકડ માટે દસ્તાવેજો હોવા જોઈએ. પૈસાના કાયદેસરના સ્ત્રોત, ઓળખ કાર્ડ અને પૈસા ક્યાં ખર્ચવામાં આવશે જેવા દસ્તાવેજો હોવા મહત્વપૂર્ણ છે. આ સિવાય 10 હજાર રૂપિયાથી વધુની નવી વસ્તુઓ માટે પણ દસ્તાવેજો જરૂરી છે.

શું રકમ પરત કરવામાં આવી છે?

જો કોઈ વ્યક્તિ દસ્તાવેજો ન આપી શકે તો પૈસા જપ્ત કરવામાં આવે છે. ચૂંટણી પૂરી થયા પછી અને પૂરતા પુરાવા આપ્યા પછી જ તેઓ પરત આવશે. જો રોકડ રૂપિયા 10 લાખથી વધુ હોય તો આ મામલાની સીધી રીતે આવકવેરા વિભાગ દ્વારા તપાસ કરવામાં આવશે.

આમાં બીજી એક વાત છે. જો રૂ. 10 લાખથી વધુની રોકડ કોઈ પાર્ટી કે નેતા સાથે સંબંધિત ન હોય અને લગ્ન કે હોસ્પિટલ જેવી કોઈ ઈમરજન્સી માટે જઈ રહી હોય, તો અમે તેને સહાયક દસ્તાવેજો સાથે લઈ જઈ શકીએ છીએ. ટીમ તેને પકડશે નહીં, પરંતુ આ મામલો ચોક્કસપણે આવકવેરા વિભાગના ધ્યાન પર લાવવામાં આવશે.

રાજકીય પક્ષોના કિસ્સામાં શું થાય છે

ચૂંટણી દરમિયાન જંગી રોકડ, દારૂ, ડ્રગ્સ અથવા કપડાં અને ઝવેરાત મળી આવે છે તે કાળું નાણું છે. હકીકતમાં, ચૂંટણી પંચે ચૂંટણી લડવા માટે ખર્ચવામાં આવતી રકમની મર્યાદા નક્કી કરી છે. ઘણી વખત પક્ષો સહિત ઉમેદવારો પોતાને વિજયી બનાવવાના પ્રયાસમાં તેના કરતાં વધુ નાણાં ખર્ચે છે. આની કોઈ સત્તાવાર જાહેરાત કરવામાં આવી નથી, તેના બદલે શું થાય છે કે ઉમેદવાર ગુપ્ત રીતે તેમના મતવિસ્તારમાં કાળું નાણું વહેંચવાનું શરૂ કરે છે. ચૂંટણી સંબંધિત અધિકારીઓ પણ આ વાત જાણે છે. આ જ કારણ છે કે ચૂંટણીની જાહેરાત બાદ દેખરેખ કડક બની જાય છે.

પુનઃપ્રાપ્તિ પછી શું થાય છે

EC પ્રારંભિક તપાસ કરે છે. આ પછી આવકવેરા વિભાગ ચાર્જ સંભાળે છે. જો એવું જાણવા મળે છે કે રોકડ મતદારોને ચૂંટણીમાં આકર્ષવા માટે હતી, તો એફઆઈઆર દાખલ કરવામાં આવે છે. કોર્ટમાં કેસ ચાલુ છે. આ સમય દરમિયાન, જો એવું સાબિત થાય છે કે પૈસા મતદારોને આકર્ષવા માટે ન હતા, તો સંબંધિત વ્યક્તિ તેને પરત લઈ શકે છે. પરંતુ આ સાબિત કરવા માટે, ઘણા દસ્તાવેજો હોવા જોઈએ, જેમ કે રોકડ વ્યવહારો, પાસબુકમાં એન્ટ્રી વગેરે. જો કોર્ટને લાગે છે કે રોકડ અથવા જે કંઈપણ ભેટ આપવામાં આવી રહી હતી તે ચૂંટણીના પરિણામને પ્રભાવિત કરવા જઈ રહી છે, તો તે સંબંધિત જિલ્લાની તિજોરીમાં જમા કરવામાં આવે છે. સોના અને ચાંદી સાથે પણ એવું જ થાય છે.