અવકાશમાં ફરી ઈતિહાસ રચવાની તૈયારી, મિશન 2025 સુધી ઈસરોની છે આ યોજના

ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ આ વર્ષે ચંદ્રયાન-3 દ્વારા સફળતાનો ઈતિહાસ રચ્યો છે. આ મિશન સાથે, ભારત ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરનાર પ્રથમ અને એકમાત્ર દેશ બન્યો. ચંદ્રયાન-3 પછી, આદિત્ય એલ-1નું સફળ પરીક્ષણ અને પછી ગગનયાન ફ્લાઈટએ ધ્વજ ઊભો કર્યો. હવે ઈસરો ફરી ઈતિહાસ રચવા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે.

ISRO આગામી બે વર્ષમાં કયા મિશન લોન્ચ કરશે તેની માહિતી બહાર આવી છે. સંસદના શિયાળુ સત્રના પ્રશ્નકાળ દરમિયાન સરકારે આગામી બે વર્ષમાં ISROના અવકાશ મિશન વિશે માહિતી આપી હતી. વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજી મંત્રી ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું કે ISRO 2024 અને 2025માં કયા મિશન મોકલવાની યોજના બનાવી રહ્યું છે. આમાં NISAR અને ગગનયાન મિશનની સૌથી વધુ ચર્ચા થઈ રહી છે. ગગનયાન મિશનમાં ત્રણ લોકોને અવકાશમાં મોકલવાના છે. આ ભારતનું પ્રથમ માનવ મિશન હશે. આ મિશનમાં અવકાશયાનને પૃથ્વીથી 400 કિલોમીટર દૂર ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવશે. આ મિશન 3 દિવસનું હશે. અવકાશમાં 3 દિવસ વિતાવ્યા બાદ તમામ અવકાશયાત્રીઓને સમુદ્રમાં સુરક્ષિત રીતે લેન્ડ કરીને પૃથ્વી પર પાછા લાવવામાં આવશે. આ મિશન પર કામ ઝડપી ગતિએ ચાલી રહ્યું છે.

ISROના આગામી અવકાશ મિશનમાં NISAR એટલે કે સિન્થેટિક એપરચર રડાર મિશનનો પણ સમાવેશ થાય છે. ઈસરો આ મિશન અમેરિકાની સ્પેસ એજન્સી નાસા સાથે મળીને કરી રહ્યું છે. આ મિશનનો ધ્યેય ડ્યુઅલ-ફ્રિકવન્સી રડાર ઇમેજિંગ સેટેલાઇટ ડિઝાઇન અને લોન્ચ કરવાનો છે. નાસાના જણાવ્યા અનુસાર, આનાથી મેળવેલ ડેટા વૈજ્ઞાનિકોને ક્લાઈમેટ ચેન્જની અસરોને સારી રીતે સમજવા માટે માહિતી આપશે. NISAR ને ત્રણ અલગ-અલગ તબક્કામાં વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે. NISAR સાથે, સમગ્ર પૃથ્વીનું મેપિંગ 12 દિવસમાં કરી શકાય છે. આ સેટેલાઇટ જાન્યુઆરી 2024માં સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી લોન્ચ કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે.

NISAR અને ગગનયાન સિવાય, ISRO અન્ય ઘણા મિશન પર કામ કરી રહ્યું છે. મંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહે કહ્યું કે ઈસરોએ આગામી બે વર્ષમાં આ મિશન – INSAT-3DS, RISAT-1B, Resourcesat-3, TDS01, SPADEX, Oceansat-3A, IDRSS, GSAT-20 અને NVS-02 શરૂ કરવાની યોજના બનાવી છે. આ તમામ મિશનનું નેતૃત્વ ભારતીય અવકાશ એજન્સી ઈસરો કરશે. જિતેન્દ્ર સિંહે વધુમાં કહ્યું કે સ્પેસ સેક્ટરમાં કરવામાં આવેલા સુધારાની અસર જોવા મળી શકે છે. સ્પેસ સ્ટાર્ટ-અપ્સની સંખ્યા 2014 માં 1 થી વધીને 2023 માં 200 થી વધુ થઈ ગઈ છે. આ ભારતીય સ્પેસ સ્ટાર્ટ-અપ્સમાં $124.7 મિલિયનનું રોકાણ પણ કરવામાં આવ્યું છે.